Van versteende koer tot klimaatadaptieve binnentuin

Beweging.net Antwerpen nam het initiatief om in oktober – november 2015 drie info- en participatie-avonden op te zetten onder de naam “Waterproef”, in samenwerking met ondermeer Kubiekeruimte vzw.

Een concrete case die hieruit voortvloeide, is het transformeren van de grauwe versteende koer van het Gildenhuis in Merksem tot een klimaatbestendige, semipublieke buurttuin voor de huidige en toekomstige gebruikers.

Het Gildenhuis is een plek die door verenigingen en buurtbewoners in onderlinge afspraak gebruikt wordt. Medebeheer staat centraal. Verschillende verenigingen hebben er een vaste stek: o.a. de Sociale Kruidenier “t Winkeltje”, de plaatselijke Femma en OKRA-groepen en de gewestelijke Chirowerking. Daarnaast wordt het Gildenhuis regelmatig gebruikt voor familiefeesten.
De tuin heeft een oppervlakte van ca. 363 m².

Het Gildenhuis heeft de sterke ambitie om dit binnengebied klimaatvriendelijk aan te pakken als buurtontmoetingsplek, maar beschikt over beperkte financiële middelen.

I.s.m. Dekenaat Deurne-Merksem vzw, de vrijwilligers van het Gildenhuis, Beweging.net en Kubiekeruimte vzw werden in september en oktober 2016 schoolkinderen en bewoners uit de buurt uitgenodigd om hun dromen voor de tuin op papier te zetten.  Die dromen werden vertaald naar een projectdefinitie die de basis vormde voor de ‘Ontwerpworkshop Coolspot’ voor jonge tuin- en landschapsontwerpers (studenten en pas-afgestudeerden). Kubiekeruimte zorgde voor de recrutering van deelnemers en de professionele begeleiding van de workshop.  Een fotoverslag van de workshop vind je op onze  website.

Uitvoering van de publieke binnentuin

De ontwerpvoorstellen vormden de basis voor verder overleg met beheerders, gebruikers en buren van het Gildenhuis.

Uit de voorstellen en het overleg stelde Filip Lagiewka een syntheseplan op met de volgende ontwerponderdelen:
– een ruim terras bij het Gildenhuis;
– een ontharde groene binnentuin;
– petanque;
– recuperatie van de bestaande verharding in twee langgerekte zitbanken in combinatie met een grindkoffer en afwateringsgoot.

© Filip Lagiewka

In de loop van 2017 volgde de uitvoering van de grond- en verhardingswerken.  Op 19 oktober 2017 werd het terras van de buurttuin feestelijk geopend.

In 2018 staan nog op het programma: de bouw van een berghok (voor containers en regenton), de uitvoering van een waterspuwer volgens een sculpturaal ontwerp en de beplantingswerkzaamheden.

Tegenwoordig is nog 36,5% van de tuin verhard waar dit vroeger 92,5% was.  De ontharding zorgt ervoor dat jaarlijks 290.224 liter regenwater minder wordt afgevoerd naar de riolering. Bovendien verdwijnt ook het hemelwater van het terras en het dak via de grindkoffer onder de langgerekte zitbanken eveneens in de bodem. Zo wordt er jaarlijks ca. 500.784 liter minder regenwater afgevoerd naar de riolering.

Inmiddels dient de tuin als voorbeeldproject voor de campagne ‘Operatie Perforatie’ (Aquafin i.s.m. Infopunt Publieke Ruimte).

De vorderingen van de buurttuin kan je ook volgen op: https://www.facebook.com/waterproefAntwerpen/